تعیین برخی از ویژگی های بیولوژیکی و مولکولی فیتوپلاسماهای همراه با زردی مو در استان های فارس و لرستان*

زردی فیتوپلاسمایی یکی از بیماری های مهم و اقتصادی انگور در بسیاری از نقاط جهان است. در بازدیدهای سال های1391 و1392 علائمی شبیه به علائم زردی فیتوپلاسمایی در مناطق موکاری استان های فارس و لرستان مشاهده و قلمه هایی انتخاب و کشت گردید. عامل زردی بااستفاده از سس (cuscuta campestris yank.) از موهای حاصل از کشت قلمه های تهیه شده از موهای دارای علائم در استان های فارس و لرستان به پروانش و با استفاده از پیوند از پروانش به پروانش انتقال داده شد و در پروانش های مایه زنی شده تولید علائم بارز بیماری های فیتوپلاسمایی کرد. درآزمون‏ واکنش زنجیره ای پلیمراز(pcr) مستقیم با استفاده ازنمونه های پروانش مایه زنی شده و جفت آغازگر   p1/p7قطعه مورد انتظار( 1800 جفت باز از اپرون ار ان ای ریبوزومی) تکثیر شد. در آزمون پی سی آر دو مرحله‏ای با استفاده از جفت آغازگر p1/p7 در دور اول و r16f2n/r16r2 در دور دوم نیز قطعه مورد انتظار( 1200 جفت باز از ژن آر ان ای ریبوزومیsُ16ُ) تکثیر شد واز این لحاظ 12 نمونه از 20نمونه مو مبتلا به زردی تاکستان های فارس و لرستان، موهای علائم دار حاصل از کشت قلمه ها و پروانش های مایه زنی مثبت بودند. محصولات پی سی آر مستقیم جدایه‏های فارس و لرستان همسانه‏سازی و تعیین ترادف شده و به ترتیب تحت رس شمارهای kf130967 و kf130968 در بانک جهانی ژن ثبت گردیدند. جستجو با برنامه بلاست نشان داد که فیتوپلاسماهای عامل زردی مو در فارس و لرستان در بین ترادف های موجود در بانک جهانی ژن، بیشترین شباهت را با فیتوپلاسماهای گروه آر ان ای ریبوزومی تورم جوانه (stolbur, 16srxii)دارند. مقایسه چند شکلی طولی قطعات برشی (rflp)حقیقی با استفاده ازمحصول pcr دو مرحله ای و rflp  مجازی با استفاده از ترادف ناحیه تکثیری جفت آغازگرr16f2n/r16r2. نشان داد که فیتوپلاسماهای زردی مو در استان های فارس و لرستان از یکدیگر قابل تشخیص نیستند و متعلق به زیر گروهa  در گروه 16srxii می باشند. با تعیین میزان تشابه نوکلئوتیدی و آنالیزتبارزایی با استفاده از ترادف کامل ژن آر ان ای ریبوزومی sُ16 نیز تعلق فیتوپلاسماهای زردی مو در استان های فارس و لرستان به16srxii-a تأیید شد. مقایسه نقوش حاصل از  rflp  مجازی نشان داد که فیتوپلاسمای عامل زوال مو در استان خراسان جنوبی با فیتوپلاسماهای عامل زردی مو در استان های فارس و لرستان و سایر فیتوپلاسماهای گروه16srxii-a   متفاوت است. این اولین گزارش از وجود بیماری زردی فیتوپلاسمایی در غرب و جنوب ایران است. وجود زردی فیتوپلاسمایی مو در نواحی مختلف نشان می دهد که این بیماری در ایران سابقه طولانی دارد.